My trust, in crosses, where they cross,
is based on one saint of this realm,
David, cousin of Dogfael⁠^{1 Roedd Dogwael yn ffurf amrywiol ar Dogfael ab Ithael ap Ceredig, cefnder Dewi ap Sant ap Ceredig.} of Ceredigion,
where he wore fine linen,
5and grandson is he of Ceredig
who dwells beside the ocean.
They say that on the night he was born
to bring salvation to the innocent,
then was Menevia invested
10with the colour of the robe of Caerleon,⁠^{2 Yn ôl Brut y Brenhinedd Sieffre o Fynwy, Caerllion-ar-Wysg oedd safle archesgopty Cymru, ac ildiodd yr Archesgob Dyfrig ei le i Ddewi, gan ymneilltuo i Ynys Enlli, gw. BDe 161, TWS 60–1.}
and Dyfrig renounced
the world, for a while, and mankind,
and Patrick,⁠^{3 Sonnir ym Muchedd Dewi am angel yn dweud wrth Badrig am ildio ei le yng Nglyn Rhosyn i Ddewi ac ymadael am Iwerddon ddeng mlynedd ar hugain cyn geni Dewi, gweler BDe 2; StDW 110–13. Gan fod Padrig yn hŷn na Dewi, rhaid bod oedd iau yn ei gymharu â Dyfrig.} who was younger,
and his followers went to Ireland.
15David from the south performed
miracles of new kinds:
he caused many stags to appear⁠^{4 Nid oes sôn am y wyrth hon yn y bucheddau Lladin na Chymraeg, ond dywed Iolo Goch fod ceirw wedi gwasanaethu Dewi, gw. DewiIG n15(e) a hefyd DewiGB ll. 18n(e).}
whilst he was below Tregaron,⁠^{5 Mae Llanddewibrefi ryw dair milltir i’r de o Dregaron.}
and from the corn he drove birds
20tamely to green trees.⁠^{6 Cymh. DewiLGC2 llau. 15–16. Nid oes sôn am hyn yn y bucheddau Lladin na Chymraeg, ond sonia Gwynfardd Brycheiniog am Ddewi yn casglu adar i ysgubor, gw. DewiGB llau. 168–75 a ll. 172n(e), a dywed Iolo Goch iddo yrru adar gwyllt i’r tai, gw. DewiIG n14(e). Sonnir ym muchedd Paul Aurelian am Ddewi ac yntau gyda’i gilydd yn gyrru adar i ysgubor, gw. SoC, i, 14.}
Bread and cress were his sustenance,⁠^{7 Yn ôl y fuchedd, bara a dŵr yn unig oedd ei ymborth (BDe 3, StDW 108–9), ond sonia Iolo Goch am ferwr hefyd, DewiIG ll. 48.}
or the water of cold rivers,
and his clothing was all of horsehair,
and he did penance beside a fountain.
25A man tonight will flee to his house
leaning on a stick to avoid such suffering.
David blessed at close quarters
the medicinal bath for our good.⁠^{8 Yng Nghaerfaddon y bu i Ddewi droi dŵr gwenwynig yn ennaint twymyn, sef ymolchfa iachaol, gweler BDe 6, StDW 120–1.}
His single voice reached all the way to Bardsey
30from the hill of Llanddewibrefi.⁠^{9 Yn ôl yr hanes am senedd Llanddewibrefi yn y fuchedd, cododd bryn dan draed Dewi fel y gallai’r dorf enfawr ei glywed yn pregethu. Honna Ieuan ap Rhydderch fod ei lais i’w glywed yn Llandudoch, DewiIRh ll. 88, ond honiad Lewys Glyn Cothi yw’r un mwyaf o bell ffordd.}
May David son of Non give his strength
to all wherever mass is celebrated.

Mae fy mhwys, mewn croesau, lle croesant,
ar un sant o’r deyrnas hon,
Dewi, cefnder Dogfael o Geredigion,
lle bu’n gwisgo lliain main,
5ac ŵyr ydyw i Geredig
sy’n trigo yn ymyl dŵr y môr.
Meddan’ nhw, y nos y’i ganed
i roi gwaredigaeth i’r rhai diniwed,
yr adeg honno y gwisgwyd Mynyw
10â lliw mantell Caerllion,
ac ymwrthododd Dyfrig
â’r byd, am gyfnod, a’r bobl,
ac yr aeth Padrig, oedd yn iau,
a’i ddilynwyr i Iwerddon.
15Dewi o’r deau a wnaeth
wyrthiau o fath newydd:
achosodd i lawer o geirw ymddangos
tra bu islaw Tregaron,
a gyrrodd adar o’r ŷd
20yn ddof i goed deiliog.
Bara a berwr oedd ei ymborth,
neu ddŵr afonydd oer,
a gwisg o rawn i gyd oedd ganddo,
a bu’n penydio ar lan ffynnon.
25Rhag dioddef hynny mae dyn heno
yn ffoi i’w eglwys wrth bwys ffon.
Dewi a fendithiodd yn agos
y badd meddyginiaethol er ein lles.
Cyrhaeddodd ei un llais i Ynys Enlli
30o’r bryn yn Llanddewibrefi.
Bydded nerth Dewi fab Non
i bawb lle bynnag y bo’r offeren.