Am eni Sacarïas ^{1 Ceir llinell bur wahanol yn Gwyn 3: Iawn swccr oedd i Sacarias.}
Y ganed i Gred y gras.
Elsbeth fal yn eneth lân ^{2 Roedd peth ansicrwydd ynghylch y llinell hon: Sant elsbeth ail eneth lan yn llawysgrifau Llywelyn Siôn, Saint elsbeth fel eneth lan yn Gwyn 3, ac Elizabeth loywbleth lan yn Pen 312.}
Oedd ei wraig o ^{3 Ceir drwy yn lle o yn Gwyn 3, Pen 312 a llawysgrifau Llywelyn Siôn.} ddarogan.
5Hwy yn fyw yn hen fuant ^{4 Gwyn 3, Pen 312 a llawysgrifau Llywelyn Siôn Hwy’n fywiol hen a fuant.}
Heb goel plaid a heb gael plant. ^{5 Gwyn 3, Pen 312 a llawysgrifau Llywelyn Siôn Heb goel heb plaid heb gael plant.}
Yntau ŵr o’i naturiaeth
Mal yr oen i’r deml yr aeth,
A Gabriel hyd ei wely ^{6 Gwyn 3 Daeth Gabriel at ei wely.}
10Ato a aeth i’r un tŷ; ^{7 Gwyn 3 Cennad y tad hyd y ty.}
Addef o Abriel ^{8 Ni threiglir Gabriel yn Pen 77 a BL 14871, a cheir Addefodd Gabriel yn Gwyn 3.} iddo
Y byddai fab iddo fo,
Ac ef uwchlaw’r holl grefydd,
A’i enw efô ^{9 Ceir fo mewn nifer o lawysgrifau oherwydd trin enw yn ddeusill.} Ieuan fydd.
15 Ieuan aeth pan fu yn ŵr
Wedy Adda’n fedyddiwr.
E’ ddyfod â’r tafod da
I Fair wen o fru Anna,^{1 Yn ôl Efengyl Luc, 1.41–5, llamodd y plentyn yng nghroth Elisabeth pan glywodd gyfarchiad y Forwyn Fair, ond y fam a lefarodd, ‘Bendigedig wyt ti ymhlith gwragedd . . .’.}
‘Gwyliwch lle mae i’n golwg ^{10 Amrywia’r rhagenw yn y llawysgrifau, Gwyn 3 yn eich, Llywelyn Siôn ywch, Pen 312 ei.}
20Oen Duw o boenau a’n dwg.’
O naw arwydd, mae’n orau,
Enwi ydd ŷm un neu ddau.
Ei dad oedd, da Duw iddo,
Yn fud nes ei eni fo.
25Cyntaf llaw arnaw a aeth
Llaw Fair, llai fu ei hiraeth.^{2 Dywedir yn y Legenda Aurea mai’r Forwyn Fair a fu’n gweini ar Elisabeth pan aned Ioan.}
Cyntaf ffydd ar fedydd fu
Ac a roes i’r gwir ^{11 i’r gwir Pen 312 yn unig; ceir y gwir ym mhob llawysgrif arall. Dichon i John Jones, Gellilyfdy gywiro darlleniad ei gynsail ar sail yr hanes yn y Testament Newydd.} Iesu,^{3 Gweler Mathew 3.13-16 am hanes Ioan yn bedyddio’r Iesu.}
A’r sant fal o’r saint filoedd
30Nesa’ un i Iesu oedd.
Ieuan fyth, a’i oen efô,
Fedyddiwr, hawddfyd iddo
Ei boen ^{12 Ceir I’r boen yn Gwyn 3 a llawysgrifau Llywelyn Siôn.} wedy syrthio’r byd
Ac o’r poen i gwr penyd.
35 Ieuan fawr, ^{13 fawr Pen 77 a BL 14871; Gwyn 3 fwyn, Pen 312 y fo. Mae’r cwpled yn eisiau yn llawysgrifau Llywelyn Siôn.} darogan fu,^{4 Cyfeirir yn Mathew 3.3 at broffwydoliaeth Eseias.}
A groeses ^{14 a groeses BL 14871; Pen 77 ar y groes, Pen 312 y fo ar groes, Gwyn 3 yw’r groes a’r gwir. Dichon i John Davies gywiro darlleniad ei gynsail.} y gwir Iesu.
Drwy’r byd mae ^{15 Gwyn 3, Pen 312 a Stowe 959 Mae drwy’r byd.} o bedwar ban
Dai i rai ar dir Ieuan,
A phob ^{16 Gwyn 3 a Stowe 959 Mae pob ty, Pen 312 Mae ymob ty.} tŷ’n ysbyty i’r byd
40A’u rhifo’n seintwar hefyd.^{5 Ioan Fedyddiwr oedd nawddsant Urdd Marchogion Ysbyty Sant Ioan o Jerwsalem, sef urdd a gynhaliai ysbytai i deithwyr anghenus a chleifion, gan gynnwys tai yn Ysbyty Ifan yn Sir Ddinbych a Slebets yn Sir Benfro.}
Tair gwlad yn un pentwr ^{17 un pentwr Gwyn 3 alawnt wr, Pen 312 tywynau.} glân
A Gröeg a gâr Ieuan: ^{18 Gwyn 3 goreu-fodd a gâr Ifan.}
Holl nef, lle mae llwyn afall,
Holl Gred, holl Anghred yw’r llall.
45Y croen oddi am ^{19 Y croen oddi am BL 14871; Gwyn 3 Ei wisg oedd am.} y camel
A wisgai ef, nid oes gêl. ^{20 nid oes gêl BL 14871; mae darlleniadau’r llawysgrifau eraill, megis Gwyn 3 ni cheisiodd gêl, yn anfoddhaol o ran cynghanedd.}
Bwyd y macwy meudwyaidd,
Berwr hallt, bara o’r haidd.
Ei ddiod, gannaid ^{21 gannaid BL 14871; ceir gan ei mewn llawysgrifau eraill. Mae hwn yn ddarlleniad anos, a chymerir ei fod yn sangiad yn disgrifio Ioan Fedyddiwr.} ddewin,
50Y dŵr gwyn, ^{22 gwyn Gwyn 3 a Stowe 959 a gai, llawysgrifau Llywelyn Siôn gwyllt.} nid seidr a gwin.^{6 nid seidr a gwin Mae’n debyg fod hyn yn tarddu o’r Legenda Aurea. Dywed yr angel Gabriel, yng ngeiriau cyfieithiad Caxton, ‘He shall not drink wine ne cider’.}
Ieuan fab Elisabeth
A wybu pwnc o bob peth.
Proffwyd nesnes i’r Iesu
A dau fwy na phroffwyd fu.
55Ni aned ynn yn unair
I ŵr a gwraig y rhyw ^{23 y rhyw Gwyn 3 cyfryw.} grair.
Ni chad na chynt na chwedy
Dyn un fraint dan y nef fry. ^{24 Mae’r cwpled hwn yn eisiau yn Gwyn 3 a llawysgrifau Llywelyn Siôn.}
Fy nghorff y rhag ofn^{25 y rhag ofn Gwyn 3 a Pen 312 rhag gwynfyd.} fy nghas
60I law ^{26 I law llawysgrifau Llywelyn Siôn; Gwyn 3, Pen 77 a Pen 312 dan law, BL 14871 ai i law dduw ac lias.} Dduw ac Elïas;
F’enaid teg rhag ofn y tân
A ro Duw i ward Ieuan.