Introduction Edited text Manuscripts Cymraeg

35. Vita Sancti Clitauci (Liber Landavensis / Vespasian A. xiv)

edited by Ben Guy

Vespasian A. xiv, 84v–86r

Note on transcription. A contemporary scribe corrected the text with reference to the original exemplar. In order to distinguish the corrector’s hand from other hands, the corrector’s interventions are noted using single pairs of curly brackets {...}, whereas the interventions of other, later hands are noted using double pairs of curly brackets {{...}}. Sometimes, small corrections made by the main scribe are difficult to distinguish from corrections made by the corrector. In the edited text, the corrector’s emendations are treated as part of the main text.

The following abbreviations are used for this text in the manuscript:
Tironian et (×90); the homothetic sign [∻] (×6).

84v

10 R ex⁠1 R ex The R is a two-line initial in blue. clitauc filius Incipit Vita sancti clitauci Regis. et Martiris .iii. Nones Nouembris.
clitguin cum esset inregno suo tenens pacem et rigorem iusticie⁠{ę,}
factus est martir uirtute et meritis et corona celistis glorie cum palma
carnalis castimonie; q⁠{{Q}}uedam uirgo nata cuiusdam potentis ad=
amauit illum dicens. requirentibus senullix nuptura nisi ui=
15ro preclaro clitauco. Audito puelle responso et omnibus abne=
gante ut solito. quidam de sodalibus regis clauso sibi utero uirgi=
nis inflatus maligno spiritu. et spiritu ardoris muliebris. et accipiens
fundamentum a fece temeritatis. et luxurie liuore. Quadam die in
uenatu occidit regem clitauc. innocentem uelut pium agnum iux=
20ta flumen Mingui expectantem uenatorum conuentum. et tamen
uerba sacri eloquii cum summa deuotione premeditantem.
Defuncto eo familiares uiri. et compatriote. et nobilissimi
parente⁠{{propinqui}}⁠2 parente{{propinqui}} Some parts of the letters of parente have been used to write propinqui. The final te has been fully erased, but, since nothing else was written over the erasure, it is still possible to discern the original letters. populares iunctis bobus feretris ceperunt corpus de
loco auferre. et uadum Mingui transire. x⁠{{sed}} in alia parte flu=
25minis ceperunt iuga bouum disrumpi. et boues stare adeoquod
nunquam de loco illo pre nimia corporis grauedine poterant
corpus mouere quamuis sepe ligatis torquibus. et funibus tamen
ruptis innumerabilibus ac si igneus obsistaba⁠{{ere}}t globus. ita
boues nunquam mouebant gressus. quamuis multiplex
30aderat stimulus. Et uidentibus omnibus et admirantibus
remansit corpus in loco sibi preparato diuinitus. Et populus
statim propter uitam preclaram quam in sancto uiderat uiro et sanctitatem
et finem ductum coronam martirii. Et post finem mirabilem leuitatem
corporis in secundo grauitatem nimiam. et immobilem laudes retulit
35deo. Et uisa columpna ignis in sequenti nocte detumulo

85r

post sepulturam placabilem deo. Et statim consilio episcopi landauie. et cleri. fun=
datum est ibi oraculum. et benedictum aspergine aque inhonoris Marty=
ris clitauci. Et ab illa die cepit locus pro beato martyre uenerari.
Iudhayl filius ethelwirth quidam potens uir ineugyas ueniens comi=
5te sibi uxore dominica die ad audiendum seruitium3 seruitium The cross-stroke of the r may have been added later. diuinum adsanctu⁠m
clitauc. monitus est diabolica suggestione. et stimulo luxi⁠{u}rie cum
muliere sua in prato uno super ripam Mingui concu{{m}}bere. et itaquod
in eodem concubitu uolens perpetrato peccato separari{{ sed}} nullo modo
potuit segregari. immo iunctus uxori remansit inseparabilis. et
10clamauit uoce magna et dixit sodalibus suis. Ite ad sepul=
crum martyris clitauci. et ponite ex mea parte super sanctum altare cli=
tauci pratum istud mea ui iniuste sibi ablatum. Et mittentes uestras
manus inuadimonium ueluti data dote. et simul iun⁠{c}⁠tas⁠4 iun{c}tas This may have been struck through by a later scribe. super
positis quatuor euangeliis antepositis. et ita liberam clamando. et quietam
15ab omni laici seruitio amodo nisi tantum oratione cotidiana. et mis=
sa a me salute clericis ecclesie. ut deum pro me orent intentiue. ut in=
tercessione martyris. et eorum oratione abhac intollerabili peccato si=
mul et horribili ligamine deliberer festine. Et statim facta elemosi=
na simul et reddita cum promissa emendatione uitę sue in an=
20tea inieiunio. et oratione. et elemosina segregatus est ab infesta
causa⁠5 causa This may have been struck through by a later scribe. iunctione coram omni populo. laudes6 laudes The significance of the vertical stroke to the right of the l is uncertain. deo et gratias referens
de tam grata deliberatione. Et quod prius fecerat perlegatos suos. hoc
idem fecit per semetipsum. missis manibus propriiis⁠{s}⁠7 propriiis{s} Since this word, as originally written, contained one too many minims, the corrector erased the final s and extended the preceding i into an s. super altare marty=
ris. et confirmando appositis sacris euangeliis et uerbo regum
25morchanhuc et consilio principum sine aliqua calumpnia liberum
sanctis dubricio. Teliauo. et oud{oc}eo. et martyris clitauco. et omnibus
episcopis landauie inperpetuo. Filii cinlleidiou immolauerunt8 immolauerunt (margin, keyed with a signe de renvoi[.̑]) {{id est obtul[.....]}}.. lech
liut martyri clitauco. et ecclesie landauie. Finis lethou lition.
Mingui ex una parte. et infra duos riuulos. finis lennic in=
30fra mingui. et Mingui. Betoucimer lech eneuris ex alia par=
te uersus aquilonalem plagam. Quadam die uenerunt duo uiri
de lannerch glas inter se irati et dixerunt. Concordemur. et ten=
dam⁠um⁠⁠{us} ad matle ecclesiam sancti dubricii. et simul iuremus super altare
illius. ut oblita inuidię liuore immo iuncto federe semper amodo
35simus firmiter amici in fraterna pace. Quicum in una essent

85v

tendentes ad propositum iter dixit unus ad alterum. Pergamus ad
locum istum martyris uidelicet clitauc. et adsepulcrum illius
adbreuiato itinere nostro. et remanente proposito. et super illius
tumulum concordemur. et confirmaturi firmandam pacem amodo inter nos
5perpetuam. Et confirmato federe unus inreditu rupta pace
et uiolata fide occidit alterum fraude. immo semetipsum ut dicitur.
Quicumque alium molitur ledere primum ipsum se iaculo percuciet proprio.
Et statim facto homicidio et {ut} sic dicam simul cum periurio semetip=
sum propria lancea perforauit in utero. plaga ducente eum ad in=
10teritum. socii dico perductum ad perhenne gaudium. Post inter=
uallum temporis uenerunt duo fratres libyau. et guruan. et
sororius illorum. Cinuur de regione pennichern. relinquentes
patriam propter inimiciciam. et ex alia parte eligentes et ducentes
heremitalem et solitariam ad locum ubi positum est corpus beati mar=
15tyris clitauci super ripam mingui inewias. et ibi uitam suam {{religiosam}} dux=
erunt. et e⁠{ę}cclesiam melioratam consilio episcopi landauie. et adiutorio
fundauerunt. Et dato sibi toto territorio ex utraque parte Min=
gui a rege morcannuc pennar gaut insempiterna consecratione
et sine ullo censu homini terreno. Et cum omni communione data
20habitationis territorum⁠⁠⁠{ium}⁠9 territorum⁠{ium} This alteration was achieved through the addition of a minim at the end of the word, which was intended to act as the second stroke of the u, leaving the original first stroke of the u to be read as an i. ecclesi⁠e⁠{ę}. incampis. et insiluis. in aqua. et in
pascuis finem⁠{{sanctum}} suum duxerunt. Et duo fratres castam duxerunt
uitam. Sororius uero quinque pro creauit filios. unde semper territorum
remansit quin po⁠{a}rtitum fratribus. et semper posteris et superstitibus.10 After this point, the main scribe has written the text of lines 24–35 in smaller script.
Iudhail filius Morgant rex Gleuissicg {{concessu}}uerbo filiorum eius fernuail et mouric
25 et hereditariorum⁠⁠{{um}} consensu iudhail. et freudur immolauit11 immolauit (interlinear) {id estobtulit}. deo et sanctis suis. Dubricio.
et oudouc⁠{{ce}}co. et clitauco Marciry. et Berthguino episcopo. et omnibus episcopis landauie
totum territorium. Merthyr clitauc. sicut melius fuit data marcyri clitauco
et tribus heremitis. libriau. Guruan. Cinuur. primis habitatoribus. et cultoribus
loci illius post martyrium clytauci martiris. et cum sua tota libertate. et omni communi=
30one data incolis. et habitaturis. in campo. et insiluis. inaqua. et inpascuis. et sine ullo
censu magno uel modico ulli homini terreno. nisi ecclesie landauie. et pastoribus in perpe=
tuo. et quasi insulam positam insalo liberam ab omni seruicio. et sine herede nisi ad uolun=
tatem. et ad utilitatem episcopi landauie. et canonicorum eiusdem ecclesie. et cum dato refu=
gio ad uoluntatem profugi sine termino quamdiu permanere uoluerit tutus re=
35maneat sub eius asilo. ac si esset inlandauie patrocinio. De clericis testes

86r

sunt. Berthguinus episcopus. Dagan abbas caruani uallis. Elgoid abbas
iltut. Saturn abbas doguini. Iouan. Gorguith. Eliguid. Ili. De
laicis. iudhail rex. filii eius fernuail. et mouric. Iudhail. et freudur
hereditarii. elfin. Mabsu. Conuc. Gaudbiu. Gundon. eudoin. Guai=
5dnerth. Quicumque custodierit custodiat illum deus. Quiautem ab ecclesia lan=
dauie separauerit anatema sit amen. Finis illius est Lapis iniguoun
breith. icecin. iralt. arith. cecit. diuinid betimein arciueir nant
trineint diguairet arihit. bet in elchon. arihit diguaireth bet
ynys. alaruniniguartha dirmein tillauc dir cruc. dir cruc a=
10rail. diminiu. minigui triuo diapernant cum12 nant cum (interlinear) id est nant cum. cinreith nant
inihit bet minid. ferdun diariralt. minid ferdun nihit dir
luch ferdun iminid inihit. bet blain hilin inihit bet myngui.
mingui nihit diguairet bot aper finhaim bist bet iblain oi
blain ircecin iniaun iuinid. dicirchu irguoun breith arcecin
15iminid bet imain ubi incepit.

1 R ex The R is a two-line initial in blue.

2 parente{{propinqui}} Some parts of the letters of parente have been used to write propinqui. The final te has been fully erased, but, since nothing else was written over the erasure, it is still possible to discern the original letters.

3 seruitium The cross-stroke of the r may have been added later.

4 iun{c}tas This may have been struck through by a later scribe.

5 causa This may have been struck through by a later scribe.

6 laudes The significance of the vertical stroke to the right of the l is uncertain.

7 propriiis{s} Since this word, as originally written, contained one too many minims, the corrector erased the final s and extended the preceding i into an s.

8 immolauerunt (margin, keyed with a signe de renvoi[.̑]) {{id est obtul[.....]}}.

9 territorum⁠{ium} This alteration was achieved through the addition of a minim at the end of the word, which was intended to act as the second stroke of the u, leaving the original first stroke of the u to be read as an i.

10 After this point, the main scribe has written the text of lines 24–35 in smaller script.

11 immolauit (interlinear) {id estobtulit}.

12 nant cum (interlinear) id est nant cum.